Często nasi podopieczni są w takiej fazie choroby, która nie pozwala im się poruszać, a wręcz na długi czas unieruchamia chorego. Osoby leżące narażone są na odleżyny, czyli rany na skórze, które powodują ból i u osób unieruchomionych są bardzo trudne do wyleczenia.
Gdzie najczęściej pojawiają się odleżyny
Odleżyny pojawiają się w miejscach szczególnie narażonych na uciski. Są to między innymi: wzdłuż kręgosłupa jeżeli chory długo i często leży na plecach, powstają też na łokciach, potylicy, pojawiają się na małżowinach usznych, łopatkach. Jeżeli przykrycie chorego uciska to mogą pojawić się również na kolanach. Jeżeli chory leży na boku
to odleżyny mogą wystąpić w okolicy stawu biodrowego i przy kostkach nóg.
Klasyfikacja odleżyn:
Odleżyny można klasyfikować na podstawie stopnia ich zaawansowania:
I stopień – blednące po lekkim ucisku zaczerwienienie, które jest efektem reaktywnego przekrwienia.
II stopień – nie blednące zaczerwienienie, rumień nie ustępuje po zniesieniu ucisku. Lekki ucisk nie powoduje zniesienia zaczerwienienia. Może występować obrzęk, szkodzenie naskórka i pęcherze. Często występuje ból.
III stopień – uszkodzenie pełnej grubości skóry do tkanki podskórnej. Dno rany zawiera żółte masy rozpadających się tkanek lub czerwoną ziarninę, brzegi rany dobrze odgraniczone. Dookoła rany występuje rumień i obrzęk.
IV stopień – uszkodzenie obejmuje tkankę podskórną. Dno rany zawiera martwicze masy koloru czarnego, brzeg rany jest zwykle dobrze odgraniczony, ale martwica może również obejmować otaczające tkanki.
V stopień – głębsza martwica obejmuje głębsze tkanki, w tym powięzie i mięśnie, może zajmować również stawy
i kości. Dno rany zawiera martwicze masy tkanek koloru czarnego.
Jak zapobiegać odleżynom?
- najważniejsza jest regularna zmiana pozycji leżącego – powinna odbywać się co 2 h,
jeżeli chory korzysta z wózka inwalidzkiego należy zmienić mu pozycje siedzenia co 15 min; - dobrze jest też stosować udogodnienia np. pod wrażliwe miejsca podkładać poduszki
i wałeczki – dedykowane można zakupić w sklepie z artykułami medycznymi; - dużą rolę odgrywa również materac przeciwodleżynowy, jeżeli nie jesteśmy gotowi na zakupienie go można skorzystać z wypożyczalni sprzętu medycznego;
- ważne jest również poprawne dbanie o stan łóżka chorego: dbamy o to, by pościel była dobrze naciągnięta, a w samym łóżku nie było żadnych okruszków;
- należy dbać o skórę chorego – po każdej kąpieli starannie wycierać każdą część ciała;
- skórę chorego należy nawilżać np. oliwką dla dzieci – można ją delikatnie wmasować
w skórę; - warto też pokazać chore miejsca lekarzowi czy pielęgniarce – doradzą jak pielęgnować, lekarz może również przepisać specjalną maść. Maści na odleżyny dostępne są również bez recepty w aptekach. Farmaceuta często może nam doradzić, która będzie odpowiednia.